کابل (برق) و انواع آن

برای آشنایی با کابل (برق) و انواع آن به این سایت مراجعه کنید.

بافه یا شاه سیم یا کابل (به انگلیسی: Cable)، به یک یا چند سیم یا طناب که در کنار هم یا به صورت بسته، به هم پیچیده یا به هم بافته برای شکل دادن یک مجموعهٔ یگانه هستند، گفته می شود. در مکانیک، کابل ها برای بالابردن و کشیدن به کار می رود. در برق، از آن ها برای هدایت جریان برق استفاده می شود. یک کابل نوری دارای یک یا چند فیبر نوری در یک پوشش محافظ است که از فیبرها محافظت می کند. کابل مکانیکی را به طور تخصصی تر طناب فولادی (یا سیم بکسل) می نامند.

مهم ترین و بیشترین عایقی که در ساختمان کابل ها بکار می رود P.V.C (پلی وینیل کلراید) است که پرتو دور یا پلاستیک نامیده می شود. P.V.C عایقی غیرقابل اشتعال است و این مزیت خوبی در کابل ها می باشد. دارای انعطاف پذیری زیادی می باشد. مواردی مانند ارزانی تولید انبوه و سادگی ساخت باعث شده که بیش از ۹۰ درصد کابل های فشار ضعیف از این عایق درست شوند. نوعی عایق دیگر بنام PET (پلی اتیلن) برای کابل ها بکار می رود که آتشگیر بوده و در مکانهای اختصاصی بکار می رود. در بعضی از کابل ها از عایق لاستیکی استفاده می شود که کاربرد زیادی ندارد.

هادی کابل ها از جنس مس و یا آلومینیوم می باشند. در صورتیکه بخواهیم از کابلی با هادی آلومینیوم برای کابل کشی هوایی استفاده کنیم باید یک رشته آن فولاد باشد.
برای شناسائی کابل ها از حروفی استفاده می شود که روی کابل ها نوشته شده است برخی از این حرف طبق استاندارد آلمان V.D.E بشرح زیر می باشد:

N کابل با هادی مسی
NA کابل با هادی ألومینیوم
Y علامت عایق پرتو دور می باشد
H علامت ورق متالیزه می باشد
T سیم تحمل کننده در کابل کشی هوایی
R حفاظت فولادی نواری شکل
Y روکش کمربندی پرتو دور
R هادی دایره ای شکل می باشد
E هادی یک رشته و دایره ای می باشد
M هادی چند رشته
S هادی بشکل مثلث

کابل های فشارضعیف
مطابق استاندارد وی دی ئی آلمان، رنگ عایق رشته های کابل فشارضعیف باید به ترتیب خاکستری روشن، سیاه، قرمز، آبی و سیاه باشد، بدین صورت که یک کابل دورشته ای تنها از دو رنگ اول، و یک کابل پنج رشته ای از هر پنج رنگ استفاده خواهد کرد. رنگ خاکستری روشن که در این چهار نوع کابل مشترک است، به عنوان سیم صفر (MP) استفاده می شود و هادی با رنگ قرمز را به عنوان سیم محافظ در نظر می گیرند. در کابل های فشارضعیف چهاررشته ای، معمولاً سطح مقطع سه رشته از سیم ها با هم مساویست، و سطح مقطع هادی چهارم تقریباً نصف هادی های دیگر (یا کمی کوچکتر) ساخته می شود.

روش شناسایی سیم و کابل مرغوب
۱-سطح بیرونی سیم و کابل باید صاف و فاقد هرگونه فرورفتگی و برجستگی باشد (موج دار بودن سطح سیم وکابل های غیرقابل انعطاف ایراد محسوب نمی شود).
۲-قطر زیاد عایق یا غلاف سیم وکابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل (با کاستن تعداد رشته های مس و یا قطر رشته های مس) و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش سوزی و یا مشکلات دیگر می شود.
۳-هنگامی که سیم را از مقطع برش می زنیم (توسط سیم چین یا تیزبر) باید هادی (مس) در مرکز عایق قرار گرفته باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن هادی گفته می شود.
۴-هنگامی که کابل را از مقطع برش می زنیم باید غلاف به گونه ای سیم ها را دربرگرفته باشد که ضخامت غلاف در اطراف سیم ها مساوی باشدکه اصطلاحاً به آن سنتر بودن سیم ها گفته می شود.
۵-عایق سیم هنگام جداسازی از هادی (مس) باید به آسانی و به صورت کشسان از روی مس جدا گردد.
۶-در مورد کابل ها باید دقت نمود که جداسازی سیم ها از هم و از غلاف کاملاً آسان انجام پذیرد.
۷-در رابطه با سیم و کابل های مسی (که مورد بحث این نوشته می باشد) هادی مس باید شرایط زیر را داشته باشد:
الف-از مس خالص نرم شده (آنیل شده) تهیه شده باشد.
ب-سطحی کاملاً شفاف و براق داشته باشد.
ج-اکسید نشده باشد (رشته های مس سیاه نباشند).
د-قابل انعطاف باشد (با خم و راست شدن سیم، رشته های هادی نشکند).
ه-به اندازه کافی و طبق جداول استاندارد برای هر مقطع سیم، مس مصرف شده باشد (کم بودن میزان مس سبب می شود مقاومت هادی به نسبت استاندارد آن مقطع زیاد باشد و استفاده مازاد آن سبب هدر رفتن فلز گران بهای مس می شود و در نتیجه قیمت تمام شده سیم یا کابل افزایش می یابد).

کابل چند رشته
اولین عدد از سمت چپ در سایز هر کابل نشان دهنده تعداد رشته سیم داخل آن می باشد.
– کابل دو رشته: اگر مصرف کننده جریان الکتریکی تک فاز باشد و ارت نیز نداشته باشیم از کابل دو رشته استفاده می کنیم.
– کابل سه رشته: اگر مصرف کننده جریان الکتریکی تک فاز باشد و ارت نیز داشته باشیم از کابل سه رشته استفاده می کنیم.
– کابل چهار رشته: اگر مصرف کننده جریان الکتریکی سه فاز باشد و ارت نیز نداشته باشیم از کابل چهار رشته استفاده می کنیم.
– کابل پنج رشته: اگر مصرف کننده جریان الکتریکی سه فاز باشد و ارت و نول داشته باشیم از کابل پنج رشته استفاده می کنیم.

اتصال کابل ها به هم
برای اتصال کابل ها به یکدیگر از دوراهه و برای گرفتن انشعاب از آن ها از سه راهه استفاده می شود و آن ها را در مفصل یا ماهیچه قرار می دهند که با قیر مخصوص پر می شود.
اتصال کابل ها به مدار[ویرایش]
برای اتصال کابل به مدار از کابل شو یا کفش کابل استفاده می کنند. کابل شوها ممکن است پیچ و مهره ای، با پرس، یا با لحیم به کابل متصل شوند.
جستارهای وابسته
کابل فشارقوی
جعبه تقسیم منبع:ویکی‌پدیای انگلیسی
منبع: سیم و کابل ایران